کارشناس ارشد حسابداری و مشاور رسمی مالیاتی
نوع مقاله: مروری- ترویجی
نحوه ارائه مطلب: گردآوری(قانون مالیات های مستقیم)
کلیدواژه اصلی: قوانین و مقررات مالیاتی
چکیده
همانطور که در مقالات قبلی گفته شد، در سالهای اخیر مالیات یکی از مهمترین منابع دولت برای کسب درآمد به منظور ارائه خدمات عمومی به شهروندان میباشد. مالیات املاک یکی از انواع مالیات ها می باشد که انواع درآمدهای حاصل از املاک را شامل می شود و نحوه محاسبه و مهلت پرداخت مخصوص به خود را دارد. به طور کلی هر شخصی که دارای زمین، مغازه، ملک،…. باشد، باید از درآمد ناشی از انتقال آن به دیگران و یا اجاره دادن آن مبلغی را به عنوان مالیات بپردازد. ازین رو در این مقاله قصد داریم به تشریح مالیات املاک پرداخته و نحوه محاسبه، موارد معافیت و مهلت پرداخت آنرا توضیح دهیم.
متن اصلی
مطابق ماده 52 قانون مالیات های مستقیم درآمد شخص حقیقی یا حقوقی ناشی از واگذاری حقوق خود نسبت به املاک واقع در ایران پس از کسر معافیت های مقرر در این قانون مشمول مالیات بر درآمد املاک میباشد. مالیات بر املاک و مستغلات به چهار گروه زیر تقسیم میگردد که ما در این مقاله به بررسی دو گزینه مالیات بر درآمد اجاره املاک و مالیات بر نقل و انتقال املاک می پردازیم.
1- مالیات بر درآمد اجاره املاک
2-مالیات بر نقل و انتقال املاک
3-مالیات بر ساخت و ساز املاک
4-مالیات بر املاک خالی
1- مالیات بر درآمد اجاره املاک:
هرگاه شخص حقیقی یا حقوقی از طریق اجاره املاک و مستغلات خود صاحب درآمدی شود، مالیاتی که به این نوع درآمد تعلق میگیرد مالیات بر درآمد اجاره نام دارد. مالیات بر درآمد اجاره دارای دو نوع است:
الف: در اجاره نامه های دست اول مطابق ماده 53 قانون مالیات های مستقیم درآمد مشمول مالیات املاکی که به اجاره واگذار می گردد عبارت است از کل مال الاجاره، اعم از نقدی و غیرنقدی، پس از کسر بیست و پنج درصد(25%) بابت هزینه ها و استهلاکات و تعهدات مالک نسبت به مورد اجاره. بنابراین زمانی که شخصی اعم از حقیقی یا حقوقی درآمدی را به واسطه اجاره املاک خود کسب می کند، مالیاتی به او تعلق میگیرد.
ب: در اجاره نامه های دست دوم هرگاه موجر مالک نباشد، درآمد مشمول مالیات وی عبارت است از مابه التفاوت اجاره دریافتی و پرداخت بابت ملک مورد اجاره.

مطابق تبصره 9 ماده 53 قانون مالیات های مستقیم وزارتخانه ها، موسسات و شرکت های دولتی و دستگاه هایی که تمام یا قسمتی از بودجه آنها به وسیله دولت تامین میشود، نهادهای انقلاب اسلامی، شهرداری ها و موسسات وابسته به آنها و همچنین سایر اشخاص حقوقی مکلف اند مالیات موضوع این قانون را از مال الاجاره هایی که پرداخت می کنند کسر و تا پایان ماه بعد به اداره امور مالیاتی محل وقوع ملک پرداخت و رسید آنرا به موجر تسیلم نمایند. همچنین مطابق تبصره 11 ماده 53 قانون مذکور مالیات بر درآمد اجاره تنها به املاکی تعلق میگیرد که متراژی بیشتر از ۲۰۰ متر در شهرستانها و بیشتر از ۱۵۰ متر در تهران داشته باشند. در مورد املاکی که با اثاثه یا ماشین آلات به اجاره واگذار میگردد، درآمد ناشی از اجاره اثاثه و ماشین آلات نیز جزء درآمد ملک محسوب و مشمول مالیات می گردد.
مطابق ماده 54 قانون مالیات های مستقیم درآمد اجاره بر اساس قرارداد اعم از رسمی یا عادی مبنای تشخیص مالیات قرار می گیرد و در مواردی که قرارداد وجود نداشته باشد یا از ارائه آن خودداری گردد و یا مبلغ مندرج در آن کمتر از هشتاد درصد(80%) ارقام مندرج در جدول املاک مشابه تعیین و اعلام شده توسط سازمان امور مالیاتی کشور باشد، میزان اجاره بها بر اساس جدول اجاره ملاک مشابه تعیین خواهد شد. همچنین در صورتی که مستاجر جزء مشمولین تبصره 9 ماده 53 این قانون باشد، اجاره پرداختی مستاجر ملاک تعیین درآمد مشمول مالیات اجاره خواهد بود.
2-مالیات بر درآمد نقل و انتقال املاک:
مالیاتی که به خرید و فروش املاک مسکونی یا تجاری و یا تسلیم حق بهره برداری تعلق می گیرد، مالیات بر نقل و انتقال نامیده می شود. مطابق ماده 59 قانون مالیات های مستقیم نقل و انتقال قطعی املاک به مأخذ ارزش معاملاتی و به نرخ پنج درصد (5%) و همچنین انتقال حق واگذاری محل به مأخذ وجوه دریافتی مالک یا صاحب حق و به نرخ دو درصد (2%) در تاریخ انتقال از طرف مالکان عین یا صاحبان حق مشمول مالیات می باشد.
مطابق ماده 64 قانون مالیات های مستقیم تعیین ارزش معاملاتی املاک بر عهده کمیسیون تقویم املاک می باشد.کمیسیون مزبور موظف است ارزش معاملاتی موضوع این قانون را در سال اول معادل دو درصد (2%) میانگین قیمت های روز منطقه تعیین کند. این شاخص هر سال به میزان دو واحد درصد افزایش می یابد تا زمانی که ارزش معاملات هر منطقه به بیست درصد (20%) میانگین قیمتهای روز برسد.
عواملی چون قیمت ساختمان و زمین با توجه به مصالح به کار رفته، قدمت، تراکم، طریقه استفاده (مسکونی،تجاری،اداری، آموزی، خدماتی،….)، نوع مالکیت، موقعیت جغرافیایی،….. از ملاک های تعیین ارزش معاملاتی می باشند.
نتیجه گیری
با توجه به گستردگی قانون مالیات های مستقیم در بحث املاک، می بایست خریداران و فروشندگان و سازندگان املاک به عنوان مودیان مالیاتی به تمام زوایای قانون مالیات های مستقیم اشراف داشته باشند تا متحمل هزینه های اضافی از جمله جرائم مالیاتی نگردیده و در مقابل با بهره بردن از بسترهای قانونی، از سود مطلوبی نیز برخوردار گردند.