کارشناس ارشد حسابداری و مشاور رسمی مالیاتی
چکیده
مالیات یک نوع هزینه اجتماعی است که آحاد یک ملت در راستای بهره برداری از امکانات و منابع یک کشور موظف اند آن را پرداخت نمایند. در واقع مالیات، انتقال بخشی از درآمدهای جامعه به دولت یا بخشی از سود فعالیت های اقتصادی است که نصیب دولت می شود. دولت نیز به واسطه دریافت انواع مالیات، بخشی از هزینه های عمومی جامعه و حفظ منافع اجتماعی و اقتصادی را امکان پذیر می نماید. مالیات بر درآمد حقوق یکی از انواع مالیات بر درآمد می باشد که در این مقاله به تشریح آن می پردازیم.
متن اصلی
مالیات حقوق یکی از بخش های مالیات بردرآمد است. مالیات بر حقوق در ردیف قانون مالیات های مستقیم قرار داشته و با نسبت خاصی از درآمد شخص تعیین می شود. طبق ماده یک قانون مالیات های مستقیم، تمام افراد حقیقی و حقوقی که در داخل کشور با فعالیت اقتصادی، خدماتی و غیره کسب درآمد می کنند مشمول پرداخت مالیات هستند. مالیات حقوق مربوط به اشخاص حقیقی است و از نظر حجم، ثبات، کارایی و سهولتی که در وصول دارد از اهمیت به سزایی برخوردار است. به همین دلیل می توان مالیات بر حقوق را رایج ترین نوع مالیات در کشور دانست که بخش بزرگی از درآمدهای مالیات بر درآمد را شامل میشود. از طرفی چون جامعه آماری بزرگی دارد، قوانین و معافیت های مالیات حقوق که هرساله تعیین میگردد، طیف وسیعی از افراد جامعه را در برمی گیرد.
فصل سوم از باب سوم قانون مالیات های مستقیم به موضوع مالیات بر حقوق پرداخته است. طبق تعریف ماده 82 قانون مالیات های مستقیم «درآمدی که شخص حقیقی در خدمت شخص دیگر (اعم از حقیقی یا حقوقی) در قبال تسلیم نیروی کار خود بابت اشتغال در ایران بر حسب مدت یا کار انجام گرفته به طور نقد یا غیرنقد تحصیل میکند، مشمول مالیات حقوق می باشد».
بنابراین هر شخصی که در قبال انجام کار برای شخص دیگری حقوق و دستمزد دریافت می کند، مشمول پرداخت این نوع مالیات می باشد.
ماده 83 قانون مالیات های مستقیم موارد شمول مالیات بر درآمد حقوق را مشخص می کند. ماده مذکور مالیات بر درآمد حقوق را به دو دسته نقد و غیر نقد تقسیم می کند. نقد همان حقوق اصلی یا مقرری ماهانه و تمام مزایای مربوط به آن و غیر نقد نیز شامل مسکن (با اثاثه و بدون اثاثه)، اتومبیل اختصاصی (با راننده و بدون راننده) و سایر مزایای نقدی است. سایر مزایای غیر نقدی معادل قیمت تمام شده برای پرداخت کننده حقوق محاسبه می گردد.
بر اساس ماده 84 قانون مالیات های مستقیم «میزان معافیت مالیات بر درآمد سالانه مشمول مالیات حقوق از یک یا چند منبع هرساله در قانون بودجه سنواتی مشخص می شود». مبلغ معافیت سالانه برای سال 1401 مطابق جزء (5) بند الف تبصره (12) قانون بودجه سال 1401 کشور، مبلغ 672،000،000 ریال میباشد.
ماده 85 قانون مالیات های مستقیم به نحوه محاسبه مالیات حقوق می پردازد.
مطابق ماده 86 قانون مالیات های مستقیم و تبصره های این ماده، مالیات بر حقوق جزء لاینفک مالیات های تکلیفی محسوب می گردد. مالیات تکلیفی به این معناست که شناسایی مبلغ و پرداخت مالیات حقوق به عهده پرداخت کننده حقوق (کارفرما) می باشد.
معافیت های مالیات حقوق نیز بر 14 قسم می باشند که در مواد 91 و 92 قانون مالیاتهای مستقیم به آنها اشاره شده است. از مهمترین موارد معافیت مالیات حقوق میتوان به معافیت هزینه سفر و فوق العاده مسافرت مربوط به شغل، وجوه حاصل از بیمه بابت جبران خسارت بدنی، پاداش آخر سال معادل یک دوازدهم معافیت سالانه موضوع ماده 84 ق.م.م، مزایای غیرنقدی معادل دودوازدهم معافیت موضوع ماده 84ق.م.م، معافیت50% مالیات حقوق کارکنان شاغل در مناطق کمتر توسعه یافته و غیره اشاره نمود.
نتیجه گیری
با توجه به اینکه پرداخت مالیات بارزترین هدف در تئوریهای مالیاتی میباشد که منجر به توزیع عادلانه درآمد میگردد و همچنین با توجه به اینکه کلیه افرادی که به هر شکل مشغول کار هستند و حقوق دریافت میکنند باید بخشی از حقوق خود را به عنوان مالیات حقوق به وزارت اقتصاد و دارایی پرداخت کنند، آگاه سازی مؤدیان مالیاتی نسبت به قانون مالیاتهای مستقیم در جهت عمل به تکالیف مالیاتی خود و نیز برخورداری از مزایا و معافیت های قانونی که قانونگذار در مواد قانون مالیات های مستقیم در نظرگرفته است، کمک شایان و قابل توجهی به مؤدیان می نماید.
